اهمیت مراقب کودک در منزل
از آنجا که دغدغه اکثر خانواده ها، به ویژه خانواده هایی که والدین شاغل هستند و دغدغه مراقبت از کودکان خود به ویژه کودکان سنین پایین را دارند، بهره مندی از خدمات مراقبی کودک در منزل را برای شهروندان محترم ضروری می نماید. از ابتدای تولد کودک عزیزتان، فرایند رشد و یادگیری آغاز می شود. همواره نیازهای کلی و جزئی کودک با بزرگ شدن و رشد و نمو او مورد توجه والدین هست و بعضا نگرانی های خاص خود را خواهند داشت. اما با توجه به اینکه در خانواده های ایرانی بیشتر زمان رشد و تربیت فرزند همراه با مادر هست، پس مدتی مادران خانه دار عزیز دچار خستگی، عقب افتادن برخی امور در زندگی که شخصی یا خانوادگی و ... می تواند باشد، نیاز به تجدید قوا و استراحت دارند. همچنین حتی والدین شاغل با وجود ساعات کاری، سبک زندگی های امروزی در کنار مشغله ها، فشارهای کاری و ... همواره در نگهداری کودک یا فرزندان خویش نیاز به کمک و همراهی خواهند داشت. امروزه نگهدار کودک در منزل در منزل یکی از نیازهای اصلی خانواده ها تبدیل شده است، چرا که با افزایش دغدغه های کاری افراد خانواده و درگیر شدن اکثر اعضا با کارهای خارج خانه عملا مراقبت از کودک برای اعضای خانواده مقدور نمی باشد. نگهداری و مراقت از کودکان بزرگتر نیازمند آموزش نیز می باشد. همچنین گردش و تفریح نیز برای کودکانی که در سن 5 سال به بالا قرار دارند امری ضروری به حساب می‌آید. مراقب کودک گاهی به مادرانی که تازه زایمان کرده‌اند در نگهدرادی نوزادشان تا مدت کوتاهی کمک میکند تا مادر از به حالت جسمانی معمول خود بازگردد.
وظایف مراقب کودک
مراقب کودک باید مراقب نوزادها و کودکان باشد و وظایف زیر را هم بر عهده داشته باشد.
- لباس پوشاندن
- غذا دادن
- حمام کردن
یکی از مهمترین وظایف پرستار کودک حمام کردن کودک و رسیدگی به نظافت شخصی وی می‌باشد. این مورد در خصوص نوزادان شامل شستشو و تعویض پوشک و در کودکانی که راه می‌روند، شامل بردن به دستشویی و حمام و همراهی بچه در مسواک زدن و تمیز کردن دندان‌ها می‌باشد.
- تعویض پوشک
- هم بازی
یکی از نیازهای اساسی کودکان تفریح و آموزش است. یکی از وظایف پرستار پر کردن اوقات فراغت کودک و بازی کردن و انجام کارهای آموزشی می‌باشد. پرستار کودک را به پارک می‌برد و حتی در محیط منزل سعی در سرگرم کردن وی و انجام بازیهای آموزشی مناسب سن او خواهد کرد.
- حفظ امنیت کودک با توجه به شرایط
- ...
۱- تغذیه کودک
از مهمترین مواردی که مراقب کودک در حین انجام کار در منزل کارفرما بایستی به آن توجه ویژه داشته باشد تغذیه کودک است.داشتن حداقل سه وعده غذایی کامل برای کودکان ضروری است. لازم است که مراقب کودک در هنگام آماده سازی غذا به انواع مواد مورد نیاز جهت رشد هرچه بهتر کودک توجه داشته باشد و در برنامه غذایی کودک انواع غذاها که شامل انواع ویتامینها، مواد معدنی و سایر مواد مورد نیاز کودک می شود را بگنجاند. همچنین تشویق کودک به خوردن میوه، شیر و دانه های مغذی در میان وعده ها از وظایف مهمی است که مراقب کودک حتماً باید انجام دهد. لازم به توضیح است که کلیه موارد با هماهنگی و توافق با والدین کودک ( بویژه مادر ) صورت خواهد پذیرفت.
2- خواب کودک
خواب کافی و مناسب از دیگر نیازهای ضروری در کودکان است. ساعات خواب مورد نیاز برای هر کدام از سنین زیر مشخص می باشد:
- نوزادان ۱۶ تا ۲۰ ساعت
- از ۶ ماهگی تا ۱ سالگی ۳ ساعت در طول روز ۱۱ ساعت در شب
- از ۱ تا ۳ سالگی حدوداً ۱۰ تا ۱۳ ساعت
- و سنین بالاتر ۱۰ تا ۱۲ ساعت
بنابراین از موارد ضروری که مراقب کودک باید به آن توجه داشته باشد رعایت خواب کافی برای کودک است، زیرا کودکانی که خواب کافی دارند، فعالیت و نشاط بیشتری در طول روز دارند و عدم خواب کافی، عوارض گوناگونی از قبیل: کاهش سطح ایمنی بدن و اختلال در رشد را به دنبال دارد.
3- بازی و آموزش
دیگر وظایفی که از مراقب کودک انتظار میرود تا در منزل کارفرما انجام دهد، آموزش به کودک است. آموزشهایی که مراقب کودک با توجه به قابلیت هایی که به مرکز اعلام کرده و با هماهنگی و موافقت والدین کودک ارایه می نماید شامل:
- آموزش زبان انگلیسی
- انجام بازیهای فکری
- آموزش نقاشی
- موسیقی
- و...
می باشد. توجه داشته باشید که بازی با کودکان و در اختیار قرار دادن اسباب بازی های مناسب، در رشد مغز کودک بسیار مؤثر است.
جایگاه مراقب کودک در نظام مراقبت خانواده
یادگیری کودک از بدو تولد آغاز میشود. تمامی تعاملات کودک با والدین، اطرافیان و مراقب خود به تجربه های کودک می افزاید و مغز را که با سرعت در سالهای اول زندگی در حال رشد است، تحت تاثیر قرا میدهد. تعاملات دروان کودکی بر چارچوب رفتاری و فکری کودک موثر بوده و روند موفقیت آنها در بزرگسالی را تحت تاثیر قرا میدهند. اگرچه به نظر میرسد نوزادان فقط به خواب کافی و شیر خوردن و تعویض پوشک نیاز دارند، اما باید بدانیم که آنها در هر لحظه در حال یادگیری هستند. این یادگیری از طریق دیدن حالت صورت و شنیدن صدای صحبت مراقبین کودک اتفاق می افتد و کودک نیز به آنها پاسخ میدهد. بعد از والدین، معلم و مربیان کودک مهمترین نقش را تربیت و استعدادیابی و موفقیت کودک به عهده دارند. بنابراین استفاده از مراقبین متخصص در زمینه تربیت و مراقبت از کودک میتواند تاثیر به سزایی بر رشد شناختی کودک داشته باشد. داشتن اوقات فراغت از دیگر فواید استفاده از این خدمات است. برخی موارد والدین تمام وقت به نگهداری از کودک خود میپردازند اما ممکن است برای مسافرت کاری و یا رفع خستگی نیاز به کمک فردی قابل اعتماد و اشنا به نیازهای کودک دارند. در این مواقع کمک ساعتی و یا چند روزه موقت نیز میتواند به رفع خستگی مادر و یا رسیدگی به امور معوقه والدین کمک کند. از فواید مراقبت با کیفیت بالا و مقرون به صرفه تاثیر اقتصادی آن است. کمک گرفتن از خدمات مراقبتی – پرستاری کودک متخصص این امکان را به والدین می دهد که در اجتماع حضور فعال و شغل خود را حفظ کنند. همچنین امنیت شغلی والدین را تضمین میکند. از دیگر فواید استفاده از خدمات مراقبتی – پرستاری کودک تاثیر اجتماعی آن است. تحقیقات نشان میدهد دسترسی به این خدمات برای چندین دهه سرمایه اجتماعی را از طریق کاهش هزینه های درمانی، کاهش میزان جرم در جامعه، کاهش اختلالات روانی در دوران بزرگسالی ذخیره میکند. حضور مراقب یا پرستار کودک در منزل همراه با والدین یک تیم مراقبتی را تشکیل میدهد. وقتی مراقب کودک درخانه حضور دارد والدین به ویژگی های شخصیتی او پی میبرند و برای تربیت کودک میتوانند با هم همکاری داشته باشند.
انواع خدمات مراقبتی و پرستار در منزل
خدمات کودک در منزل به چند دسته تقسیم بندی می شوند که با توجه به سن و نیاز کودک و والدین خدمات خاصی را ارئه می شود.
- مادریاران: مراقبینی که در این گروه فعالیت می کنند دارای تجربه کاری با کودک بوده و از عادات، پروسه رشد و نیازهای کودک در سنین مختلف آگاهی دارند و اغلب به صورت تجربی مادر شده اند. مادریاران علاوه بر نگهداری کودک تمامی امور سبک منزل را نیز برای کمک به والدین انجام می دهند. این افراد تحصیلات دانشگاهی ندارند و آموزش تخصصی به کودک ارائه نمی دهند.
وظایف مادریار:
تربیت کودک بر اساس توصیه والدین
آماده کردن شیر خشک نوزاد و تهیه غذای کودک
کمک به تغذیه کودک
استحمام کودک
تعویض لباس، پوشک
شستن لباس های کودک
شستن ملحفه و مرتب کردن تخت کودک
کمک به دسشویی رفتن کودک و آموزش آن
آماده کردن تغذیه و میان وعده برای کودکی که به مدرسه یا کلاس اموزشی میرود.
صحبت با زبان مادری
برنامه ریزی برای اوقات فراغت مانند بازی در خانه، رفتن به شهربازی، ورزش و...
آموزش انضباط به کودک با توجه به دستورات والدین
به مدرسه بردن و برگرداند کودک
تشویق کردن کودک به انجام تکالیف مدرسه
تمیز نگه داشتن محیط اطراف کودک در اتاق یا خارج از آن
تنظیم فواصل زمانی تغذیه و خواب کودک
آموزش به کودک درمورد نظافت شخصی و آداب معاشرت
قصه خوانی برای کودک
توجه به آرامش روانی و احساسات کودک
ثبت رفتارهای کودک و گزارش هرگونه اختلال و رفتار غیر معمول به خانواده
انجام نظافت منزل
- کودکیار: این دسته از مراقبین با داشتن مدرک کودکیاری و گذراندن دوره های آموزشی و همچنین فعالیت در حوزه کودک به صورت تخصصی تر به نگهداری از کودک می پردازد. شما می توانید برخی از آموزش ها و بازی های فکری و خلاقانه را از کودکیار بخواهید. کودکیاران تمام وقت در کنار کودک هستند و تمام امور خصوصی مربوط به کودک را انجام می دهند. از این طریق والدین می توانند با آسودگی خاطر به انجام امور منزل و امور خود بپردازند و مراقبت از کودک را تحت نظر داشته باشند.
