اهمیت دوره سالمندی و توجه به آن
بهبود شرایط زندگی، افزایش طول عمر و اميد به زندگی در جوامـع، پدیده سالمندی را به دنبال داشته؛ و آن را به یکی از مهـم تـرین چالش های اقتصادی، اجتماعی و بهداشـت ی در قـرن بيسـت و یکـم تبدیل کرده است. با توجه به پيشـرفت هـای پزشـکی در نيمـه دوم قرن بيستم پيشبينی می شود که تعداد سالمندان از 650 ميليون نفـر در سال 2006 به دو ميليارد نفر تا سال 2050 برسد. همچنـين بـيش از دو سوم جمعيت سالمند، در کشورهای درحال توسـعه، بـه ویـژه آسـيای شرقی بوده و تا سال2025 افزایش بيش از 300 درصد جمعيـت سـالمند در این کشورها انتظار می رود. شواهد نشان می دهنـد کـه در سـی سال اخير جمعيت سالمندان ایران دو برابر افزایش یافتـه و در حـال حاضر جمعيت افراد 60 سال بـه بـاال 8/7 %جمعيـت کل کشـور را تشکيل می دهند. پيش بينی می شود جمعيت سالمندان ایران در سال 2025 به 3/11 % و در سال 2050 به 31 % کل جمعيت کشـور برسـد. شـایان ذکـر اسـت کـه بـا افـزایش سـالمندان مساله ی بهداشت، سلامت، تامين آسایش و رفاه آنان در جامعه هـرروز ابعـاد تازه و گسترده ای پيدا خواهد کرد و بنا به آمار بدون شك به یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی آینده جوامع تبدیل خواهد شـد. در ایران افزایش رشد تعداد سالمندان از یك سو و هزینه های مرتبط بـا امور درمانی آنان از سوی دیگر، به عنوان چالشـی موردتوجـه، پـيش روی سيســتم بهداشــتی قرارگرفتــه اســت. بــر اســاس یکــی از مطالعات، سالمندان (گروه سنی باالی 60 سال) با وجـود تخصیص 31 درصد از مراجعات بسـتری، 37 درصـد از هزینه را به خود اختصاص داده بودند که مؤید هزینه های نسبتاً زیاد این گروه سنی می باشد. به عبارتی دیگـر، ميـانگين هزینـه هـر بـار بستری در گروه سنی باالی 60 سال بـيش از مقـدار ميـانگين کـل بوده است.
مخاطرات دوره ی سالمندی
سالمندان در معرض تهدیداتی مانند ابـتلا بـه بيمـاری هـای مـزمن، تنهایی و انزوا و عدم برخورداری از حمایت اجتماعی قرار می گيرنـد و به دليل ناتوانی های جسمی و ذهنی ایجاد شـده در مـوارد زیـادی استقلال عملکردیشان را از دست می دهند. مطالعـات نشان می دهد که 80 %سالمندان حداقل به یك بيماری مزمن مبتلا هستند که آنها را بيش از سایرین در معرض خطـر نـاتوانی و مـرگ قرار می دهد. بررسی های انجام شده نشان می دهند کـه 60 % از هزینه های مراقبت های بهداشتی، 35% از ترخيص های بيمارستانی و 47% از روزهای بسـتری در بيمارسـتان بـه سـالمندان اختصاص یافته اند. در بيشتر کشورها تامين نيازهای مراقبتی سـالمندان مسئوليت مشترک سيستم های رسمی و غيررسـمی اسـت. خـدمات مراقبتی در این کشورها، بر اساس برنامه های مدون ملی در سـطوح مختلف ماننـد خـدمات بيمارسـتانی، کلينيکـی، بـالينی و خـدمات درمانی در منزل ارائه می شوند. در کشور ما نيز با بروز تغييرات اجتماعی و دگرگونی های سنتی مانند هسـته ای شـدن خـانواده هـا، کوچـك شـدن منـازل، نيازمنـدی هـای مراقبتـی از سـالمندان نيـز دستخوش تغيير گشته است. این تغييـرات جمعيتـی بـا افـزایش شيوع بيماری های مزمن در سالمندان، افزایش هزینه های درمانی آنهـا را نيز به دنبال خواهد داشت.
اهمیت مراقبت در منزل برای سالمندان
خدمات مراقبت در منزل همه ی انواع خدمات بهداشتی، درمـانی و توانبخشی قابل ارائه در محل زنـدگی بيمـار را دربر مـی گيـرد؛ به طوری که این شيوه از ارائه خدمت می تواند در مـواردی بـه عنـوان جایگزینی شایسته برای برخی از خدمات بيمارستانی محسوب شود و علاوه بر کاهش 20-30 درصدی هزینه های درمانی بيمار، موج بازگشت سریع تر افراد به زندگی عادی خـود شـود. مطالعات نشان داده اند که مراقبت در منزل، رضایت بيمار و خـانواده را افـزایش داده و منجر به افزایش کيفيت خدمات ارائه شده و نيـز موجب کـاهش خطاهـای پزشکی و عوارض ناشی از فرایندهای بيمارستانی می شود.
امروزه هر فردی ممکن است درگیرمشکلات سالمند در منزل باشد یا کسی را در خانواده ای خود داشته باشد که نیاز به پرستاری در منزل بوده و خانواده به خاطر بالا بودن هزینه های درمانی در بیمارستان، ترجیح می دهد که در خانه از وی مراقبت کند. انجام خدمات پرستاری در منزل از بیمار و مراقبت سالمند در منزل از فردی که به تنهایی نمی تواند کارهای شخصی خود را انجام دهد، برای همه افراد مقدور نیست. مراکز مراقبت در منزل و پرستاری در منزل بسیاری پدید آمده است که می تواند به خانواده ها در این موارد کمک کند. چنین مراکزی حتی خدمات پرستاری از کودک و پرستاری از سالمند نیز ممکن است ارائه دهند. هزینه ای که شما به این مراکز بری انجام کاری که انجام می دهند، پرداخت می کنید بسیار کمتر از هزینه های پرستاری و مراقبت در بیمارستان هاست.
فواید مراقبت در منزل برای سالمندان
اگر بخواهیم به فواید مهمی که خدمات پرستاری و مراقبت در منزل ارائه می دهد، اشاره کنیم می توان ارتقاء، حفظ و بهبود سلامت خانواده‌ها با درمان و پیشگیری و مراقبت‌های توانبخشی بیان کرد که همگی نتیجه ارائه خدمات پرستاری در منزل و مراقبت در منزل می باشد. در واقع امروزه خدماتی مانند پرستاری در منزل، پرستاری از کودک، پرستاری از سالمند و مراقبت در منزل تبدیل به صنعتی جدید شده است که با ارائه خدمات مناسب، سلامتی را به خانواده ها بر میگرداند. هم چنین چون بیمار در فضای آرام منزل و در میان خانواده است، به شدت در روحیه و آرامش وی موثر است. پرستاری و مراقبت در منزل ، شامل یکسری خدمات سلامتی در محل زندگی برای افراد سالم و بیمار است. حوزه عملکرد مراقبین در حوزه سلامت در خانواده وسیع و گسترده است. پرستارمی‌تواند با بررسی نیازهای اولیه برای پرستاری از سالمند یا مراقبت در منزل، اولویت های را برای مراقبت از افراد تشخیص دهد و خدمات مورد نیاز برای مراقبت و درمان افراد با کمک تیم درمانی تدارک ببیند.
وظایف و خدمات مراقب و پرستار سالمند
از جمله کارهایی که یک پرستار برای مراقبت سالمند در منزل و پرستاری باید انجام دهد شامل گرفتن کنترل علایم حیاتی، مراقبت ازانواع استومی‌ها، مراقبت از زخم و تعویض پانسمان، گرفتن آی وی لاین، رعایت رژیم‌های دارویی و تغذیه‌ای، تزریقات، مراقبت از پا در بیماران دیابتی و .. می باشد که تنها نمونه ای ازخدمات ارائه مراقبت در منزل است. پرستار می‌تواند در ۳ سطح پیشگیری، درمان و توانبخشی برای بیمار یا فردی که می خواهد برای مراقبت در منزل پرستاری شود، برنامه بنویسد. اگر بخواهیم مهمترین وظایف پرستاری در منزل و پیامدهای آن بیان کنیم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
جنبه های تخصصی و عمومی و ارائه خدمات مشاوره‌ای و آموزشی افزایش سواد سلامت بیمار و خانواده افزایش سطح سلامت جلوگیری از بروز انواع بیماری ها و عفونت‌ها، حس آرامش در کنار اعضای خانواده کمتر شدن دفعات و زمان بستری بیمار در بیمارستان، افزایش سطح کیفیت زندگی.
برای ارائه خدمات پرستاری در منزل نیازمند باید مراکز دارای مدیریت جامع و صحیح باشند زیرا وجود نظارت حرفه‌ای و اختصاص تعرفه مشخص برای ارائه خدمات پرستاری در منزل ، مراقبت در منزل ، پرستاری از کودک ، پرستاری از سالمند است. هم‌اکنون مراکزی برای خدمات پرستاری در منزل وجود دارند که به صورت ضعیف و توسط افراد غیر حرفه‌ای ارائه می‌شوند. بنابراین باید از طریق یک مرکز نام آشنا و معتبر اقدام کنید.
پرستاران برای ارائه مراقبت سالمند در منزل و پرستاری در منزل نیازمند مهارت هایی هستند. داشتن مهارت‌هایی بالینی، ارتباطی و تخصصی در منزل تنها نمونه ای از آن هاست. پرستارانی که می خواهند مراقبت در منزل و پرستاری در منزل و یا پرستاری از کودک و پرستاری از سالمند انجام بدهند، باید دست‌کم یک دوره ۳ ماهه آموزشی را ببینند. پرستاران می توانند پیچیده‌ترین مسائل و مشکلات و هم چنین بحرانی ترین خدمات تخصصی را در منزل به مردم ارائه دهند، اما باید مشکلات فرهنگی که در جامعه وجود دارد و موانع کار آن ها هم برطرف شود.
سایر وظایف عبارتند از:
- مراقبت و نگهداری از سالمند
- پیگیری درمان و دادن دارو درتمام ساعات کاری
- تهیه غذا و دادن غذا
- رسیدگی به امور رفاهی سالمند و گردشگری سالمند (با اجازه کتبی خانواده)
- رسیدگی به علائق سالمند در اوقات فراغت ( مرور خاطرات- خواندن کتاب- حل کردن جدول و...)
- همراهی سالمند در بیرون از منزل
- رسیدگی به نظافت و استحمام سالمند
- رسیدگی به نظافت محل زندگی سالمند
سایر مزایای پرستاری و مراقبت در منزل برای سالمندان و خانواده ی آن ها
- داشتن پرستار سالمند احساس امنیت و آرامش را به همراه خواهد داشت.
- در نبود پرستار، سالمند همیشه در معرض خطر است (حتی حرکت ساده سالمند بدون کمک یک پرستار سالمند نیز نوعی ریسک محسوب می شود).
- همانطور که بیان شد، داشتن یک پرستار سالمند در هنگام نیاز، برای سالمند بسیار آرامش بخش است. اگر سالمند از یک مشکل خاص و حاد رنج می برد نیز، بهترین راه حل کمک گرفتن از پرستار سالمند خواهد بود. پرستار سالمند برای مراقبت از سالمندانی با شرایط خاص و پاسخگویی به نیاز های آنها آموزش دیده است. این موضوع باعث افزایش امنیت سالمند می شود. استخدام یک پرستار سالمند از سوی دیگر باعث آرامش خاطر خانواده سالمند نیز می شود. چرا که آنها می دانند که سالمند عزیز شان تحت مراقبت یک پرستار متخصص خوب و حرفه ای است.
- هم صحبتی و معاشرت
حضور پرستار در کنار سالمند باعث می شود که سالمند احساس تنهایی نکند. شاید این موضوع مهمترین مزیت استخدام و به کار گیری یک پرستار سالمند باشد. داشتن یک فرد برای صحبت و معاشرت برای سالمند بسیار ارزشمند است. تنهایی و افسردگی، در کمین سالمندانی است که به تنهایی زندگی می کنند و از بیماری و مشکلات نیز رنج می برند. سرزندگی سالمندان با تنهایی و کاهش روابط اجتماعی، آرام آرام کاهش پیدا می کند و عواقب ناگواری را به همراه دارد. اما یک پرستار مانند یک دوست خوب و همیشگی در کنار سالمند است و این موضوع نقش بسیار مهمی در سلامتی سالمند دارد.
- مستقل بودن سالمند در زندگی
ماندن در خانه برای سالمندی که دچار بیماری های خاص و یا حرکتی است، یک آرزو به حساب می آید. یک پرستار سالمند که نیاز های این سالمند را مرتفع می کند، به سالمند کمک می کند تا سنین پیری را در خانه خودش سپری کند. پرستار سالمند باعث می شود تا خانه سالمند به یک محیط امن و آرام برای او تبدیل شود. جایی که نیاز های سالمند بدون هیچگونه خطر و مشکلی برطرف خواهد شد. بنابراین، استقلال در زندگی سالمند و در خانه خودش، با حضور یک پرستار محقق خواهد شد.
در نهایت می توان گفت که یک پرستار سالمند در همه امور روزمره سالمند در کنار اوست و به او یاری می رساند. امنیت، آرامش، عزت نفس و دوری از تنهایی سالمند نیز با حضور پرستار سالمند به وجود خواهد آمد.
مرکز حکیم با پرسنل قابل اعتماد و امین با تجربه حضور در منازل مختلف با نیازها، شخصیت ها و وضعیت های گوناگون مواجه شده اند و سعی نموده اند تا برای هر کدام بهترین برنامه را طراحی و پیاده کنند. مراقبت از سالمندان در منزل توسط مراقبین ما بصورت روزانه ، شبانه ، شبانه روزی و یا بصورت مقطعی (مدت معین) انجام می پذیرد.
